Teknika

Rezervat e burimeve kryesore minerale në Kosovë.

Stratigraphic Sequence

U prezanton një sekuenca stratigrafike të thjeshtuar të përgjithshme si më poshtë:

Holoceni Plioceni Mioceni i Lartë Oligo-Mioceni: Molasa e Kretezit të Lartë.
Flyshi i Kretezit të Lartë: Kretezi i hershëm: Jura e Lartë: Trias-Jura.
Triassic: Permo-Triassic:

Au

Ari i paeksploruar

+10

Bilion tons Linjiti

~60

Million tons Lead and Zinc

<10

Million tons Nikeli

~3

Million tons Boksitet

~3

Million tons Magneziti

Vendburimet minerale

Linjiti

Linjiti ka një rëndësi të jashtëzakonshme për Kosovën. Ai kontribuon me 97 % të prodhimit të energjisë së tërësishme elektrike, gjersa pjesa tjetër e prodhimit rreth 3 %, është e bazuar në hidrocentrale.

Plumbi, Zinku, Argjendi

Në territorin që sot shtrihet Kosova punët minerare dhe shfrytëzimi i metaleve ka qenë mbështetja kryesore ekonomike, qysh prej kohëve para – Romake. Iliret, Romaket, Bizantët, Saksonët, Turqit, Francezët dhe Britanikët kanë kryer aktivitete të gjera minerare në rajon.

Nikeli

Shfaqjet e nikelit dhe kobaltit paraqiten në Kosovën qendrore. Të dy elementet paraqiten së bashku prandaj edhe përshkruhen të kombinuara. Ni dhe Co gjenden afër Gllavicës, në veri të Magurës dhe në Çikatovë.

Kromi

Nje varg paraqitjesh të kromiteve në formë thjerrëzore të tipit Alpin në Kosoven jugperëndimore janë pjesë e një serie të vendburimeve lineare, që vazhdojnë edhe në Shqipëri. Këto thjerrëza janë të vogla por të shkallës së lartë dhe në Shqipëri janë të njohura pasi që zotërojne nivele të larta të metaleve të grupit të Platinit (PGM).

Boksitet

Vendburimet e boksiteve të Kosovës gjenden në gëlqerorët e karstëzuar dhe janë shfrytëzuar me një sërë punimesh minerare, që përbëjnë minierën e Grebnikut. Gëlqerorët që kanë boksitet në gjrin e tyre janë shfrytëzuar gjithashtu si material ndërtimi dhe mjaft mbetje të gëlqerorëve të coptuar gjenden në vend.

Magneziti

Kosova zotëron dy miniera magneziti (MgCO3) në Golesh dhe Strezovc. Të dyja këto miniera në fillim kanë nisur si kariera dhe kanë zhvilluar punimet nëntokësore për shfrytëzimin deri në mbylljen e tyre në vitin 1999.

Ari i paeksploruar

Depozitat e artit në Kosovë janë relativisht nën-eksploruara krahasuar me minerale të tjera si plumbi, zinki dhe nikeli. Ndërsa ka njohuri të njohura për art në rajon, përpjekjet eksplorative kanë qenë të kufizuara në histori. Ky nën-eksplorim paraqet një mundësi për eksplorim të mëtejshëm dhe zbulime potenciale në sektorin e artit në Kosovë.

Bakër

Bakri është një metal i ndryshueshëm i njohur për ndjeshmërinë dhe përdorimin e tij të gjerë industrial në sektorë si elektronika dhe ndërtimi. Kosova ka depozita të njohura të bakrit, megjithatë ato nuk janë zhvilluar në mënyrë të konsiderueshme. Eksplozimi i këtyre burimeve mund të mbështesë rritjen ekonomike, por kjo varet nga faktorë si kërkesa e tregut dhe konsideratat mjedisore.

Mineral Hekuri

Mineral Hekuri është një material themelor kyç që përdoret në prodhimin e çelikut. Kosova ka depozita molibdeni, të cilat janë minierësuar në një masë të caktuar, duke kontribuar në aktivitetet ekonomike vendore. Molibdeni është kryesisht hematit dhe magnetit, të cilat përpunohen për të ekstraktuar hekurin dhe minerale të tjera të nevojshme për përdorim industrial.

Statistikat

Vendburimet e Plumbit (Pb), Zinkut (Zn) dhe Argjendi (Ag)

Vendburimet dhe paraqitjet më të rëndësishme të plumbit dhe zinkut gjenden në të ashtuquajturin “Brezin Metalogjenik të Trepçës”, i cili shtrihet në pjesën verilindore të Republikës së Kosovës, duke filluar nga Leposaviqi gjerë në Gllamë (Gjilan). Gjatësia e brezit është mbi 80 km, kurse gjerësia mesatare është rreth 30 km.

Miniera Kategoria Ton Pb% Zn% Ag/g t
Stantërg
A+B+C1
12,319,303.00
3.96
2.61
65.44
Artanë
(Përroi i ngjyrosur+Kaltrina)
A+B+C1
7,914,014.00
2.62
3.14
106.23
Hajvali, Badovc, Kishnicë
A+B+C1
4,675,000.00
5.49
4.17
79.9
Bellobërdë
A+B+C1
1,995,979.00
7.5
5.87
87
Cërnac
A+B+C1
2,377,548.00
5.1
3.18
66
Totali
A+B+C1
28,481,844.00
4.08
3.2
80.1

Vendburimet e Nikel-kobaltit

Hulumtimet sistematike në Kosovë për zbulimin e vendburimeve të Ni-Co kanë filluar në vitin 1961. Shfrytëzimi i xehes së nikelit dhe përpunimi-shkrirja e xehes dhe përfitimi i aliazhit Fe – Ni Co, ka filluar në vitin 1984. Në kuadër të Ferronikelit kanë funksionuar dy miniera me shfrytëzim sipërfaqësorë (Çikatova dhe Gllavica).

Vendi Kategoria Xehe ne ton Ni% Co%
Gllavicë
A+B+C1
6,240,072.00
1.35
0.06
Çikatovë
A+B+C1
6,978,972.00
1.35
0.06
Total
A+B+C1
13,219,044.00
1.35
0.06

Vendburimet e Boksitit

Miniera e boksitit veprimtarinë e kanë filluar nga viti 1966, ku merren me shfrytëzimin e boksitit me metodë sipërfaqësore. Para mbylljes së minierës në vitin 1990 kjo minierë ka realizuar prodhim vjetor deri në 100,000.00 t boksit1.

Miniera Ton Al2O3% SiO2% TiO2% Fe2O3%
Grebnik
1,700,000.00
49.00
2.25
1.50
27.50

Vendburimet e Magnezitit

Në periudhën kohore 1964–1999, nga miniera e magnezitit në Golesh janë shfrytëzuar rreth 4.6 Mt xehe, me përmbajtje prej 44.49% MgO, 0.2-5.0% SiO2 dhe 0.2-1.5% CaO.

Miniera Ton MgO% SiO2% CaO%
Magurë-Golesh
2,400,000.00
46.22
2.76
0.89
Strezovc
1,700,000.00
41.29
5.35
5.35
Dubovc
964,949.00
42.85-45.86
1.29-6.7
1.26-2.78
Albanian